De doelstelling van het PATHACOV-project
Het PATHACOV-project heeft als doel een nieuwe diagnostische methode te ontwikkelen voor menselijke pathologieën door het analyseren van vluchtige organische stoffen (VOC’s) die aanwezig zijn in de uitgeademde lucht van patiënten.
VOC’s zijn verbindingen die voortkomen uit het functioneren van de menselijke lichaams-cellen, en uiteindelijk in uitgeademde lucht (adem) worden aangetroffen door het transport in het bloed.
Daarom kan de analyse van de VOC-signatuur in de uitgeademde lucht van een patiënt een significante aanwijzing zijn voor het functioneren van een orgaan en/of de ontwikke-ling van een pathologie. Dit zou de medische zorgverstrekkers kunnen informeren over het risico van de aanwezigheid van tumorcellen bij een patiënt.
Dit project is vooral geïnteresseerd in het vroegtijdig opsporen van longkanker met be-hulp van deze methode. De identificatie van een specifieke VOC-signatuur voor broncho-pulmonale kanker zou de ontwikkeling van specifieke sensoren en dus een screeningsbox mogelijk kunnen maken.
PATHACOV omvat ook een belangrijke klinische studie die als hoofddoel heeft om de markers van vluchtige organische stoffen (VOC’s) bij bronchopulmonale kanker te bepa-len. Het verzamelen van uitgeademde lucht is gestart in 7 rekruteringscentra*, het onder-zoek heeft tot doel VOC’s in uitgeademde lucht te verzamelen van in totaal 1.500 proef-personen:
- 750 patiënten gescreend op bronchopulmonale kanker
- 750 leden van de controlegroep :
- 250 ex-rokers
- 250 rokers
- 250 proefpersonen die nooit hebben gerookt
Nadat de proefpersonen het onderzoeksprotocol voorgesteld gekregen hebben, wordt hen voorgesteld om verder te gaan met het verzamelen van VOC’s van hun uitgeademde lucht.
* CHU van Lille, CHU van Amiens, CHU van Rouen, CH van Valenciennes, CH van Roubaix, CH van Saint-Quentin, Pasteur Instituut van Lille (alleen leden van de controlegroep).
Hoe gaat het in zijn werk?
Er wordt een elektronisch masker op het gezicht van de vrijwilligers geplaatst, waarin ze ongeveer 10 minuten in- en uitademen. Wanneer ze uitademen, zuigen pompen de uitgeademde lucht op en slaan deze in geminiaturiseerde containers (verzamelbuizen) op, die vervolgens hermetisch worden afgesloten. Het onderzoek is snel, niet-invasief en pijnloos voor de deelnemers.
Hoe bepalen we VOC-markers voor bronchopulmonale kanker?
Deze verzamelbuizen worden geanalyseerd door een dienstverlener die gespecialiseerd is in VOC-analyse om de lijst van aanwezige VOC’s en hun concentratie in het monster te bepalen. In elk van de geanalyseerde buizen zijn bijna 150 VOC’s te vinden die gerapporteerd moeten worden bij de 1.500 aan te werven proefpersonen!
Zodra de rekrutering van vrijwilligers is voltooid, zal onze partner CRIStAL laboratorium (specialist in Big Data verwerking) in staat zijn om een chemische signatuur te definiëren van de VOC’s die waarschijnlijk markers van bronchopulmonale kanker zijn.
Vroegtijdige opsporing: een belangrijk volksgezondheidsprobleem
Op basis van deze VOC-signatuur zullen de partners van het PATHACOV-project een screeningsapparaat kunnen ontwikkelen dat sensoren integreert die van belang zijn voor deze specifieke VOC’s..
Het belang van deze aanpak is de ontwikkeling van een draagbaar en niet-invasief apparaat dat kan worden gebruikt in ziekenhuizen, in de stadsgeneeskunde of in screeningscentra met een zeer duidelijk doel: het opsporen van bronchopulmonale kanker in een vroegtijdig stadium om de behandeling ervan te verbeteren. In termen van voorkomen is de long de tweede meest voorkomende kankerplaats bij de mens (46.000 gevallen per jaar, 15% van de kankergevallen) , maar het blijft de meest dodelijke kanker.
Vandaag de dag worden de meeste gevallen gedetecteerd in een vergevorderd of uitgezaaid stadium (diep in het orgaan), en de overlevingskansen van de patiënten liggen rond de 15% na 5 jaar. De hoop op vroegtijdige opsporing van kanker, dankzij VOC’s, is groot. Het zou de overlevingskansen van de patiënt sterk verbeteren, dankzij de toegang tot lokale curatieve behandelingen: chirurgie in het bijzonder. Dus, afhankelijk van het vroege stadium van de ziekte, kunnen de overlevingskansen met wel 90% verbeteren op 5 jaar!
PATHACOV, ten tijde van COVID-19
De COVID-19-pandemie heeft het Franse en Belgische grondgebied en hun gezondheidsinstellingen niet gespaard, verre van dat.
De partnerziekenhuiscentra van het project werden in het voorjaar van 2020 geconfronteerd met de eerste epidemiegolf, waardoor de klinische studie tijdelijk werd stopgezet om de massale instroom van COVID-19 patiënten in het ziekenhuis op te vangen.
De gunstigere epidemische omstandigheden van de zomer en de verbeterde kennis van de verspreidings- en werkingsmechanismen van SARS-CoV-2 maakten de hervatting van de staalafname mogelijk.
Door de circulatie van het SARS-CoV-2-virus is deze dynamiek kwetsbaar maar resistent:
- In oktober 2020 heeft het Centre Hospitalier van Saint-Quentin zijn deelname aan de studie bevestigd en werft het nu al voor het eerst patiënten aan.
- In november 2020 heeft het universitair ziekenhuis van Lille de aankoop van twee nieuwe elektronische maskers bevestigd. Dankzij de financiële steun van het Interreg Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen programma en de Europese fondsen zullen twee nieuwe ziekenhuizen deze studie binnenkort aan hun patiënten kunnen aanbieden.
- Tussen juni en november zullen bijna 20 patiënten en 60 extra vrijwillige controlepersonen deelnemen aan de studie.
Tussen de twee epidemiegolven hebben de ziekenhuispartners zich zo georganiseerd dat, in overeenstemming met de capaciteit van het ziekenhuis en de evolutie van de epidemie, de rekrutering van proefpersonen kan worden voortgezet.
Deze uitdaging is van het grootste belang: het vroegtijdig opsporen van bronchopulmonale kanker om de levensomstandigheden en overlevingskansen van onze patiënten te verbeteren.